મેડાગાસ્કરમાં Gen-Z યુવાનોના હિંસક વિરોધ પ્રદર્શનથી રાષ્ટ્રપતિ રાજોએલિનાનું દેશ છોડીને ફારાર

હિંદ મહાસાગરના પૂર્વ કિનારે આવેલા આફ્રિકાના ટાપુ રાષ્ટ્ર મેડાગાસ્કરમાં Gen-Z યુવાનોના અઠવાડિયા લાંબા હિંસક વિરોધ પ્રદર્શનોએ રાજકીય તણાવની નવી સીમા પાર કરી છે. રાષ્ટ્રપતિ આન્દ્રે રાજોએલિનાએ રવિવારે દેશ છોડીને ફરાર થવાનો નિર્ણય લીધો છે. તેમણે દાવો કર્યો કે દેશમાં સૈન્ય દ્વારા બળવો કરવાનો પ્રયાસ થઇ રહ્યો છે. આ ઘટના Gen-Z બળવો અને ઉચ્ચ કક્ષાના અધિકારીના રાજીનામાનું તાજુ ઉદાહરણ બની છે. નોંધનીય છે કે ગયા મહિને નેપાળમાં પણ આવા જ Gen-Z વિરોધોના કારણે વડા પ્રધાનને રાજીનામું આપવું પડ્યું હતું.

ફ્રેન્ચ સૈનિકોએ રાષ્ટ્રપતિને સલામત બહાર કાઢ્યું
રેડિયો ફ્રાન્સ ઇન્ટરનેશનલના અહેવાલ મુજબ, ફ્રેન્ચ રાષ્ટ્રપતિ ઇમેન્યુઅલ મેક્રોનની વિનંતી પર એક ફ્રેન્ચ લશ્કરી વિમાને રાષ્ટ્રપતિ રાજોએલિનાને સુરક્ષિત રીતે બહાર કાઢી લીધો. આ પહેલાં ફ્રેન્ચ દૂતાવાસે મેડાગાસ્કરમાં કોઈ પણ પ્રકારના લશ્કરી હસ્તક્ષેપનું ઇનકાર કર્યો હતો. ફ્રેન્ચ રાષ્ટ્રપતિ કાર્યાલય અને વિદેશ મંત્રાલયે આ મામલે ટિપ્પણી માટેની વિનંતીનો તરત જવાબ આપ્યો ન હતો.

પાણી અને વીજળીની અછતથી શરૂ થયેલો વિરોધ
વિરોધ પ્રદર્શન શરૂ થતા હજારો યુવાનો રસ્તાઓ પર ઉતર્યા હતા, જે મુખ્યત્વે પાણી અને વીજળીની અછત અને સરકારી ભ્રષ્ટાચારના વિરોધમાં હતા. આ વિરોધ દરમિયાન યુવાનો અને સુરક્ષા દળો વચ્ચે અથડામણો થઇ, જેમાં ઓછામાં ઓછા 22 લોકોએ જીવ ગુમાવ્યા. આ હિંસક લહેર મોરોક્કો, ઇન્ડોનેશિયા, નેપાળ અને કેન્યા જેવા અન્ય દેશોમાં તાજેતરના શાસક વર્ગ વિરોધ પ્રદર્શનની યાદ અપાવે છે.

આન્દ્રે રાજોએલિનાની રાજકીય યાત્રા
આન્દ્રે રાજોએલિના 2009માં સૈન્ય બળથી સત્તામાં આવ્યા હતા, અને 2014માં પદ છોડ્યા બાદ 2018માં અને 2023માં વિવાદિત ચૂંટણી જીતી ફરીથી રાષ્ટ્રપતિ બન્યા. તાજેતરના વિરોધોએ 51 વર્ષીય રાજોએલિનાને સત્તા છોડવા મજબૂર કરી દીધું છે. તેમની રાજીનામા માટે ખાસ સૈન્ય એકમ કેપ્સેટનો મોટો હિસ્સો હોવાનું કહેવાય છે, જેને 16 વર્ષ પહેલા રાજોએલિનાની પ્રથમ સત્તાસિદ્ધિમાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવી હતી.

મેડાગાસ્કરનો સામાજિક-આર્થિક પરિચય
વિશ્વ બેંકના આંકડાઓ અનુસાર, મેડાગાસ્કર દુનિયાના સૌથી ગરીબ દેશોમાંનો એક છે, જ્યાં પાંચમાં ચાર લોકો ગરીબી રેખા નીચે જીવન જીવતા હોય છે. 1960માં ફ્રાન્સથી સ્વતંત્રતા મેળવ્યા પછી, મેડાગાસ્કરે અનેક વખત લશ્કરી બળવો અને રાજકીય વિવાદનો સામનો કર્યો છે. અહીં જાપાનની સુમિટોમો કોર્પોરેશન એમ્બાટોવી નિકલ ખાણ ચલાવે છે, જ્યારે રિયો ટિન્ટો પીએલસી દેશમાં ખનિજ અને વેનીલા ઉત્પાદનના મોટા પ્રોજેક્ટ ચલાવે છે, જેમાં આ દેશ વિશ્વનો સૌથી મોટો વેનીલા ઉત્પાદક છે.

આ ઘટનાએ મેડાગાસ્કરના રાજકીય અને સામાજિક પરિસ્થિતિ પર ગંભીર અસર પાડી છે. હિંસક વિરોધ, સરકાર વિરુદ્ધ યુવાનોનો ગદ્દાર અને સૈન્ય બળવો વચ્ચેનો સંઘર્ષ દેશના ભવિષ્ય માટે મોટી ચિંતાનો વિષય બની ગયો છે.