Akshay Nayak
શું મુસ્લિમ પરિવારમાં જન્મેલા હોવા છતાં, નાસ્તિક વ્યક્તિ પર શરિયાને બદલે સામાન્ય નાગરિક કાયદા લાગુ કરી શકાય? સુપ્રીમ કોર્ટે કેન્દ્રને આ મહત્વપૂર્ણ પ્રશ્ન પર 4 અઠવાડિયામાં જવાબ દાખલ કરવા કહ્યું છે. કેરળની રહેવાસી સફિયા પીએમ નામની એક છોકરી દ્વારા અરજી દાખલ કરવામાં આવી છે. તે કહે છે કે તેનો પરિવાર નાસ્તિક છે, પરંતુ શરિયાની જોગવાઈઓને કારણે, તેના પિતા ઇચ્છે તો પણ તેને તેની મિલકતના ત્રીજા ભાગથી વધુ આપી શકતા નથી. ભવિષ્યમાં બાકીની મિલકત પિતાના ભાઈઓના પરિવારો દ્વારા કબજે કરવામાં આવે તેવી શક્યતા છે.ગયા વર્ષે, સુપ્રીમ કોર્ટે આ પ્રશ્નને મહત્વપૂર્ણ ગણાવ્યો હતો અને એટર્ની જનરલને તેમની મદદ માટે વકીલની નિમણૂક કરવા કહ્યું હતું. હવે સુપ્રીમ કોર્ટ મે મહિનાના બીજા અઠવાડિયામાં આ કેસની સુનાવણી કરશે.
24 ઓક્ટોબર 2024 ના રોજ જે સુનાવણી થઈ તેમાં એડિશનલ સોલિસિટર જનરલ ઐશ્વર્યા ભાટીએ કહ્યું કે કેન્દ્ર સરકાર આ અંગે પોતાનો જવાબ દાખલ કરશે. તેમણે એમ પણ કહ્યું કે સમાન નાગરિક સંહિતા લાવવા પર વિચારણા ચાલી રહી છે, પરંતુ તે ક્યારે આવશે અથવા તે આવશે કે નહીં તે અત્યારે કહી શકાય નહીં.અરજી દાખલ કરનાર સફિયા અને તેના પિતા નાસ્તિક છે, પરંતુ જન્મથી મુસ્લિમ હોવાથી, તેમના પર શરિયા કાયદો લાગુ પડે છે.અરજદારનો ભાઈ ડાઉન સિન્ડ્રોમ નામના રોગને કારણે લાચાર છે. તે તેની સંભાળ રાખે છે. શરિયા કાયદા હેઠળ, પિતા મિલકતનો 1/3 ભાગ પુત્રીને આપી શકે છે અને બાકીનો 2/3 ભાગ તેણે પુત્રને આપવો પડશે. જો ભવિષ્યમાં પિતા અને ભાઈનું મૃત્યુ થાય તો પિતાના ભાઈઓના પરિવારનો ભાઈના મિલકતના હિસ્સા પર દાવો રહેશે.
આ કેસમાં અરજદારની દલીલ એ છે કે બંધારણની કલમ 25 લોકોને તેમના ધર્મનું પાલન કરવાનો મૂળભૂત અધિકાર આપે છે. આ જ કલમ ઈચ્છે તો નાસ્તિક બનવાનો અધિકાર પણ આપે છે. આમ છતાં, ફક્ત એટલા માટે કે કોઈ વ્યક્તિ કોઈ ચોક્કસ ધર્મ પાળતા પરિવારમાં જન્મે છે, તેને તે ધર્મના અંગત કાયદાનું પાલન કરવાની ફરજ પાડવી જોઈએ નહીં.વકીલે એમ પણ કહ્યું હતું કે જો અરજદાર અને તેના પિતા લેખિતમાં આપે કે તે મુસ્લિમ નથી, તો પણ તેના સંબંધીઓ શરિયત મુજબ તેની મિલકત પર દાવો કરશે. વાસ્તવમાં, શરિયત કાયદાની કલમ 3 માં એક જોગવાઈ છે કે મુસ્લિમ વ્યક્તિ જાહેર કરે છે કે તે શરિયત અનુસાર ઉત્તરાધિકારના નિયમોનું પાલન કરશે, પરંતુ જે આવું નથી કરતો તેને ‘ભારતીય ઉત્તરાધિકાર કાયદા’નો લાભ મળતો નથી. , કારણ કે કાયદાની કલમ 58 માં ઉત્તરાધિકાર મુસ્લિમોને લાગુ કરી શકાતો નથી.
